Năm nay, rộ lên trên trang mạng xã hội Facebook hàng chục “ngôi chợ” bán hàng thực phẩm Tết làm sẵn. Tất cả đều nhộn nhịp không khí mua sắm không kém chợ truyền thống.

Đa dạng thực phẩm nhà làm

Không khó để tìm ra những chợ Tết đang nhan nhản trên Facebook hiện nay như Chợ phiên của những phụ nữ trẻ trung xinh đẹp đảm đang (CP), Hội buôn bán của các bà mẹ ở TP HCM (HBB), Hội những người thích mua sắm cả ngày (HMS), Hội mua bán webtretho (HWTT),… với lượng thành viên tham gia lên đến hàng chục ngàn người.

Nơi ngập tràn không khí mua sắm tết nhất có lẽ là CP. Ngay sau khi bà chủ chợ “phát pháo” về phiên chợ hàng Tết ngày 16/1, chẳng mấy chốc đã có đến hơn 100 gian hàng hưởng ứng. Đặc trưng của chợ phiên này là đa phần các sản phẩm (SP) có nguồn gốc nhà làm, hay gia đình từ quê gửi lên. Do đó, hàng hóa cũng mang đậm nét đặc trưng vùng miền. Các mặt hàng ở đây đa dạng không kém gì ngoài chợ, thậm chí còn có những món độc, lạ hơn.

Mứt là mặt hàng phong phú chủng loại. Chủ gian hàng thường rao khá chi tiết về SP, chẳng hạn màu của mứt được tạo từ nguyên liệu thiên nhiên như: màu xanh lá dứa, màu tím lá cẩm/củ dền, đỏ gấc, vàng nghệ, nâu cà phê/chocolate… Tùy gian hàng và tùy loại, giá mỗi ký mứt dao động 185.000-300.000 đồng, cao gấp rưỡi hoặc gấp đôi so với giá mứt bán ở chợ.

Mứt nhà làm được rao trên mạng

Các món để “nhâm nhi” ngày Tết có đủ từ dưa kiệu, hành chua, tai heo ngâm giấm, bánh tét, giò lụa, giò thủ, lạp xưởng đến các loại khô như khô bò, khô cá, khô mực, mực rim…, được khá nhiều gian hàng bán với lời rao “hàng nhà làm bảo đảm tươi, không dùng hàn the, chất bảo quản”. Giá các SP cũng cao hơn giá bán ở chợ 30-70%.

Không chỉ những món thông thường, ở đây còn có nhiều món lạ như giò bê được làm từ thịt bê nguyên miếng, bọc bì heo bên ngoài, 350.000 đồng/kg; si rô hoa bụp giấm, 290.000 đồng/lít; bánh mocha tươi vỏ vị trái cây, nhân trứng gà 65.000 đòng/ba cái; bồ câu; mứt táo làm từ táo ta của Bến Tre, Tiền Giang, 150.000 đồng/kg. Ngoài bán quả tươi, có gian hàng còn bán chậu cây phúc bồn tử (140.000 đồng/chậu), dâu tây (80.000 đồng/chậu), cà chua cherry (10.000 đồng/cây) để chưng Tết và thưởng thức quả tại chỗ.

Các món “hiếm gặp” như giò bê, siro hoa bụt giấm… cũng xuất hiện trên các chợ online

Chợ cũng không thiếu các loại trái cây vùng miền như thanh long Bình Thuận, bưởi Tân Triều, bơ Đăk Lăk, ổi miền Tây… các loại rau, củ nhà trồng không dùng thuốc sâu, thuốc tăng trưởng; các loại hải sản tươi lâu và đưa về mỗi ngày. Những món ăn chơi như kem, các loại bánh ngọt đặc biệt hấp dẫn các chị em.

Các gian hàng tại những ngôi chợ khác như HBB, HMS, HWTT kém đa dạng thực phẩm tết hơn, chủ yếu gồm lạp xưởng, mứt, các loại hạt...

Muốn đắt hàng, phải rõ thông tin

Điều quan trọng nhất là người mua cần tìm hiểu kỹ, thu thập thông tin để lựa chọn được SP chất lượng mà giá cả hợp lý. Phân tích những ngôi chợ trên mạng xã hội đã kể trên cho thấy, tuy có số lượng thành viên đáng nể với trên 20.000, nhưng HBB lại không có bất cứ quy định hay ràng buộc nào để quản lý thành viên đưa hàng lên bán.

Ngoài trang CP, các trang khác tuy có những quy định về cách thức bán hàng song không thấy dấu ấn của người quản lý, nhất là hàng thực phẩm yếu tố an toàn thực phẩm không hề đề cập. Hầu như chỉ thấy người bán đưa hàng lên chứ rất ít thành viên phản hồi hay bình luận. Ở đây không thấy có sự gắn kết giữa các thành viên, giữa người mua người bán, giữa “chủ chợ” với “tiểu thương”. Vì vậy, mạnh ai nấy đưa hàng lên và dùng mọi thủ thuật như đăng liên tục một nội dung trong nhiều ngày liền; đánh chữ “up” hoặc các biểu tượng vào ô phản hồi để đẩy bài lên đầu trang.

Cách làm trên khiến người mua khó biết được chất lượng thực sự của hàng hóa nơi đây. Gần đây nhất, một thành viên trong HBB rao “nhận làm món ngon cho ngày Tết là chả giò tôm cua”, song không nhận được sự phản hồi nào, chính người này đã phải nhấn “up” nhiều lần để gây sự chú ý. Tương tự là chợ HWTT với lời rao “củ kiệu nhà làm bảo đảm không chất bảo quản” hay chả lụa nóng hổi, mứt chuối gừng, mứt vỏ bưởi hay đặc sản Cà Mau… của một số thành viên sau nhiều giờ đăng vẫn không nhận được lấy một like.

Ngoài ngon, sạch, các thực phẩm “homemade” cũng phải cần minh bạch thông tin

Nhím Chạp Phô, một bà chủ chợ phiên cho biết kinh nghiệm, tất cả các gian hàng trước khi bán công khai đều phải gửi thông tin, hình ảnh cụ thể để chủ chợ duyệt trước. Ban đầu chỉ dựa theo cảm nhận, song chợ còn có nhiều cách để lọc lại gian hàng uy tín hay không. Một mặt chủ chợ dùng thử, mặt khác nhờ các khách hàng quen trong chợ dùng và đưa ra nhận xét. Dựa vào phản hồi của thành viên, chủ chợ cấp quyền cho gian hàng được bán thường xuyên hoặc xóa vĩnh viễn. Mỗi một tuần, chủ chợ có bài tổng hợp tình hình khen chê của thành viên đối với các gian hàng. Không chỉ nói về chất lượng, các gian hàng còn được góp ý cả về cách giao hàng và đối xử với khách hàng.

Thực tế, dù có chặt chẽ thì chủ chợ vẫn không thể kiểm soát được tất cả, không hẳn là tất cả các gian hàng ở chợ này đều chất lượng. Phương Thu, một thành viên lâu năm, đã mua rất nhiều hàng trên mạng cho biết: “Đa số hàng rất ngon, song cũng có hai lần mình không ưng ý khi mua phải con gà rất già và cá bớp không tươi”.

Mới đây nhất, các thành viên chợ phiên lại cùng “ngồi” bình chọn ra các gian hàng được nhiều người yêu thích nhất, kèm theo những lời bình luận, nhận xét về SP của từng gian hàng. Nếu muốn mua hàng, người tiêu dùng nên xem kỹ các bài tổng kết mỗi tuần, bài bình chọn của chợ. Những sạp nào có nhiều người mua, nhiều người khen là sạp ngon, có chất lượng ổn định. Bạn cũng có thể nhắn tin để nhờ chủ chợ tư vấn.

Cục Thống kê TP HCM vừa công bố kết quả khảo sát tiến hành tại hơn 20.000 doanh nghiệp, 2.500 hộ gia đình và hơn 200 cơ sở phân phối tại TP HCM. Theo đó có đến 48,2% biết về mua sắm trực tuyến và 20,5% người đã mua sắm trực tuyến (tăng gấp đôi so với năm 2011); tỷ lệ mua sắm trên website là 86,4% và mua sắm trên diễn đàn, mạng xã hội là 33,7%.

Quang Phong - Benh.vn (tổng hợp)